In de toekomst worden sociale robots waarschijnlijk onze verzorgers, vrienden en leraren. Maar kunnen we wel empathie voor ze voelen, zoals we dat voor elkaar hebben?

In een onderzoek dat dinsdag door Scientific Reports werd gepubliceerd, presenteren de onderzoekers neurofysiologisch bewijs dat mensen empathie voelen wanneer ze zien hoe een robothand bezeerd wordt, vergelijkbaar met wanneer ze een echte hand bezeerd zien worden.

In het experiment, geleid door onderzoekers van de Toyohashi University of Technology in Japan, lieten wetenschappers 56 verschillende foto’s zien aan 15 vrijwilligers. Ze zagen zowel een mensenhand als een robothand met dezelfde vorm in verschillende pijnlijke en pijnloze situaties. Sommige foto’s lieten een robotvinger of een mensenvinger zien die met een mes besneden werd, in andere foto’s had het mes een veilige afstand tot de (robot)vingers. De onderzoekers sloten Elektro-encefalografen (EEG’s) aan op de vrijwilligers, om hun neurologische reacties te meten bij elke foto.

Beeld van de Toyohashi University of Technology

De onderzoekers kwamen erachter dat menselijke toeschouwers vergelijkbare empathische reacties gaven op de robots en de mensen. In hun rapport schrijven ze dat toe aan het ontwerp van de robothand.

“Mensen konden in het onderzoek menselijkheid toeschrijven aan robots, en hun pijn voelen, omdat de basale vorm van de robothand hetzelfde was als die van de mens," schrijven ze.

In een verslag van Al Jazeera zegt Matthew Howard, docent robotica van King’s College in Londen, dat deze studie gelimiteerd was en alleen empathie zou meten voor levenloze robots. Hij suggereert dat toekomstige studies menselijke reacties kunnen meten wanneer er, bijvoorbeeld, een teddybeer onthoofd wordt.

Hiroshi Ishiguro, de Japanse maker van de extreem levensechte robots, vertelt dat mensen waarschijnlijk alleen meevoelen met robots die menselijk ogen. Hij benadrukt dat de reactie op teddyberen en andere levenloze objecten een compleet ander geval is.

De behoefte om empathie te voelen voor robots hangt af van hun toepassing

Volgens Ishiguro zijn dit soort studies belangrijk, omdat sociale robots steeds meer voorkomen in de samenleving. Hij voegt toe dat de behoefte om empathie te voelen voor robots afhangt van hun toepassing. Bijvoorbeeld: als ze gebruikt worden een sociale omgeving, zoals ziekenhuizen en scholen, dan is het belangrijk dat ze empathie opwekken bij mensen. Maar het is niet zo noodzakelijk als ze gebruikt worden in de industrie.

Terwijl er afgelopen jaren steeds meer robots in de maatschappij kwamen, werd er veel onderzoek gedaan naar hoe mensen reageren op robots. Onderzoekers publiceerden in oktober van 2014 een rapport over hoe mensen waarschijnlijk beter reageren op robots die net zo gebrekkig zijn als zij zelf. In 2010 onderzochten Italiaanse wetenschappers de effecten op mensen als ze robots begonnen te pesten.

Het volgende onderzoek van de Toyohashi University of Technology gaat testen hoe empathische reacties veranderen als de vrijwilligers een robothand met een andere vorm zien. Zonder vingers bijvoorbeeld, zoals de kleine ruimtevaartrobot Kirobo. Zouden we net zo bedroefd raken als die met een mes bewerkt zou worden?