Nu er fanatiek gezocht wordt naar buitenaards leven, zou je bijna vergeten dat we eigenlijk nog niet eens alle levensvormen van onze eigen planeet kennen. Laat staan dat we weten wat voor levensvormen er allemaal binnen ons eigen lichaam zitten. Recent hebben Franse wetenschappers in de darmen van mensen micro-organismen ontdekt, waarvan het DNA heel erg veel verschilt van de organismen die we kennen. Zij denken dat ze hiermee nieuwe vormen van leven hebben ontdekt.

De wetenschappers zijn tot deze ontdekking gekomen door een nieuwe methode van DNA-analyse toe te passen op bestaande monsters uit de darmen van mensen. Om DNA te kunnen analysen knippen onderzoekers het DNA door, wanneer ze een vaste volgorde van moleculen tegenkomen. Ze houden dan een verzameling van korte en lange stukken DNA over. Als je die stukjes DNA sorteert op lengte, krijg je een bepaald DNA-profiel. Door die profielen van verschillende DNA-strengen te vergelijken kun je zien in hoeverre ze overeen komen.

De uitslag van zo’n DNA-analyse is erg afhankelijk van op hoeveel punten het DNA wordt doorgeknipt en bij welke molecuulvolgorde de onderzoekers dat doen. Omdat de Franse wetenschappers zich konden baseren op eerdere kennis over hoe DNA van micro-organismen eruitziet, konden zij de plaatsen waarop ze het DNA doorknipten slim kiezen. Veruit het meeste DNA dat de wetenschappers hebben onderzocht kwam voor 95 procent overeen. Dat is een vrij normale uitkomst, die duidt op de verschillende soorten bacteriën die bestaan. Zo komt het DNA van de mens ook ongeveer 95 procent overeen met dat van een chimpansee.

Maar de wetenschappers vonden ook DNA dat voor minder dan 60 procent overeenkwam met DNA dat al eerder in kaart is gebracht. Hierdoor lijkt het erop dat de wetenschappers een compleet nieuwe groep van levende wezens hebben gevonden.

De biologie deelt op dit moment alles wat leeft op in drie groepen: Eukaryoten, Archaea en Bacteriën. Dit worden domeinen genoemd. Alle dieren, planten, schimmels en veel eencelligen zijn eukaryoot, dat wil zeggen dat het DNA van deze organismen is opgeslagen in een celkern.

Bij prokayoten, daarentegen, drijft het DNA vrij rond in de cellen. Binnen de prokaryoten zijn twee groepen: bacteriën en archaea. Bacteriën en archaea werden altijd als één groep gezien, totdat duidelijk werd dat ze een compleet verschillende evolutionaire geschiedenis hebben en op veel punten wenzenlijk van elkaar verschillend. Om die reden zijn archaea en gewone bacteriën te weinig verwant om ze in hetzelfde domein in te delen.

Virussen worden overigens niet gezien als organismes, omdat zij niet de kenmerken van leven hebben. Zo kunnen ze zich niet zelfstandig voortplanten en hebben ze geen eigen stofwisseling. Een virus kan zich alleen vermenigvuldigen door een cel van een organisme over te nemen en die nieuwe virussen te laten produceren.

Het is goed om je te bedenken dat taxonomie, de manier waarop we levende dingen in groepen indelen, erg afhankelijk is van de beschikbare technologie. Ooit deelde de biologie organismen in op basis van uiterlijk – dieren, planten en eencelligen. Toen we in staat waren om te kijken hoe indivduele cellen zijn opgebouwd, begonnen we onderscheid te maken tussen prokaryoten en eukaryoten. Nu wetenschappers steeds nauwkeuriger de samenstelling van erfelijk materiaal in kaart kunnen brengen, zijn we in staat om de evolutionaire geschiedenis van levende wezens te bepalen. Naarmate we daar meer van gaan begrijpen, zullen we zeer waarschijnlijk levende wezens ook op andere manieren gaan indelen.

Uit het Franse onderzoek blijkt misschien dat er organismen zijn met sterk afwijkend DNA, maar dat hoeft niet direct te betekenen dat ze een helemaal nieuw domein van leven gaan vormen. Daarvoor moet de wetenschap kunnen bewijzen dat ze zijn ontstaan uit een evolutionair pad dat we nog nooit eerder op het spoor zijn gekomen. Bovendien moeten de eencelligen ook wezenlijk verschillen van ander leven dat we kennen.

Met andere woorden, we weten eigenlijk nog niet eens hoe deze microben eruit zien. Alles wat we weten is dat ze raar DNA hebben. En dat ze in onze darmen zitten.